Rzeczy warszawskie z dreszczem

„Rzeczy dzieją się w Warszawie” to trzecia książka z warszawskimi opowiadaniami wydana przez Muzeum Warszawy. Do współpracy przy tegorocznym projekcie zaprosiliśmy, jak w poprzednich latach, znakomitych autorów, którym powierzyliśmy napisanie szesnastu tekstów literackich inspirowanych zbiorami Muzeum.

Hasłem tegorocznego tomu opowiadań są NOWE LEGENDY MIEJSKIE.

Współczesne wydania legend zwykle kierowane są do dzieci, jednak pierwowzory tych tekstów – opowieści – były przekazywane przez dorosłych i dla dorosłych, jako składnik potocznej wiedzy o rzeczywistości. Taki jest też nasz pomysł. Zaproszeni pisarze stworzyli alternatywne, fantastyczne, literackie historie na temat naszego miasta, jego dzielnic, konkretnych miejsc i postaci historycznych, bohaterów lokalnej wyobraźni i tych wyobrażonych na kartach książki „Rzeczy dzieją się w Warszawie”.

Szata graficzna książki to dzieło dwojga artystów. Kuba Sowiński zaprojektował najprostszą, skrajnie minimalistyczną, „szwajcarską” w wyrazie książkę, a następnie zaprosił do współpracy ilustratorkę Aleksandrę Cieślak, która ten szlachetny, ascetyczny projekt „zepsuła” szalonymi rysunkami, jakie mogą powstać w wyobraźni znudzonego na szkolnej lekcji nastolatka. Pokryte ilustracjami okładki książki zostały zaprojektowane i wydrukowane przy wykorzystaniu specjalnego algorytmu tak, że w całym nakładzie nie ma dwóch takich samych.

Pocztówka przedstawiająca Rzeczy Warszawskie znajdujące się na wystawie głównej Muzeum Warszawy.

Zawiera wstęp głównego kuratora, dr. Jarosława Trybusia, esej naukowy dr. Magdaleny Wróblewskiej o roli rzeczy w muzeach i ich mikrohistorii składających się na historię miasta, oraz teksty, w których kuratorzy wyjaśniają koncepcje poszczególnych gabinetów i opowiadają historie wybranych rzeczy.

Kostka cukru pozostała po skazańcu w celi X Pawilonu warszawskiej Cytadeli, przechowana przez rodzinę jak relikwia, potrzaskane butle z królewskiej apteki, którym ogień pożarów nadał tęczujący połysk antycznych szkieł, okazałe srebrne zastawy z zamożnych warszawskich domów, płócienny identyfikator, jaki matka wyhaftowała dziecku w czasie oblężenia Warszawy, utrwalane przez artystów widoki miasta pięknego i niepięknego, zrujnowanego i dumnie upamiętniającego swoją odbudowę – setki przedmiotów, z których każdy niesie w sobie część historii Warszawy. Wielkiej Historii, ale też niezliczonych wciąż żywych mikrohistorii: prywatnych, rodzinnych, przekazywanych we wspomnieniach i opowieściach. Dopiero razem splecione, tworzą one wielowarstwową, gęstą, zasupłaną historyczną tkankę miasta.

Rzeczy warszawskie ‒ niezapomniane, jak słynne zdjęcie autorstwa powstańczego fotografa, ukazujące wybuch pocisku na gmachu Prudentialu 28 sierpnia 1944 roku, i całkowicie zapomniane, jak szydełka do zaciągania kobiecych gorsetów. Nie ofiarowują nam jednej opowieści o dziejach miasta. Odwołują się do emocji, pamięci, wyobraźni, które zdolny jest pobudzić czasem pozornie błahy okruch przeszłości. W ten sposób każdy może zbudowaćwłasną historię niezwykłego miasta, jakim jest Warszawa. I poczuć się częścią tej historii.

prof. dr hab. Maria Poprzęcka – z noty okładkowej