Kalendarz warszawski 2026

Modernizm to prąd w kulturze i nurt filozoficzny, który pojawił się na przełomie XIX i XX w. Obecnie w popkulturze pojęcie to często odnoszone jest wyłącznie do architektury. W ostatnich latach można wręcz mówić o modzie na architekturę modernistyczną, czego wyrazem są liczne portale internetowe, artykuły oraz inicjatywy społeczne. Nie ma się zresztą co dziwić, bo to modernizm wpłyną na wygląd przestrzeni większości europejskich miast. Podobnie jest w odniesieniu do Warszawy, choć to miasto palimpsest to właśnie modernizm najpełniej je definiuje.  

Nowoczesność, funkcjonalizm, nowe technologie główne hasła modernizmu wspaniale wpisały się w potrzeby społeczne i polityczne czasów PRL za Władysława Gomułki, a następnie ideę budowania „drugiej Polski” za Edwarda Gierka. Lata 60. i 70. XX w. przyniosły Warszawie realizacje śmiałe, ekspresyjne w formie i nowatorskie w konstrukcji. Dziś z sentymentem oglądamy obrazy miasta tamtego czasu. Niezwykle zdolni fotograficy jak Edward Hartwig, Alfred Funkiewicz czy Edmund Kupiecki potrafili wydobyć najlepsze elementy estetyki modernizmu, to oni też wykreowali nasz dzisiejszy odbiór Warszawy okresu PRL-u. Szczególnie Edward Hartwig patrząc na Warszawę „niespokojnym, łapczywym okiem” potrafił oddać zmysłowy i emocjonalny charakter przestrzeni miejskiej. 

Mimo realiów permanentnego niedoboru, na przekór problemom architekci realizowali budynki opisywane dziś na równi z architekturą Europy Zachodniej. Okolice skrzyżowania ulic Marszałkowskiej i Al. Jerozolimskich zmieniły się nie do poznania, a realizacje takie jak Ściana Wschodnia, Rotunda, Pawilon Cepelii, Hotel Forum (ob. Novotel) czy Dworzec Centralny są fundamentalnym elementem tożsamości nowoczesnej Warszawy okresu Polski Ludowej. Niestety dziedzictwo modernizmu od lat 90. XX w. jest systematycznie niszczone, dlatego tym bardziej warto przypominać jego znaczenie dla ukształtowania Warszawy. Rewitalizacje takie jak przywrócenie życia Pawilonowi Cepelii autorstwa Zygmunta Stępińskiego (cała jego spuścizna projektowa znajduje się zbiorach Muzeum Warszawy) daje nadzieję na dalsze trwanie tej architektury w tkance stolicy. 

Ewa Perlińska-Kobierzyńska 

Format: 140 x 210mm

Liczba stron: 176

Oprawa twarda

Okładka - tektura Eskablack Xtra 1,5mm, wyklejka ATTICA 120g/m2, wnętrze - ATTICA 70-90g/m2

ISBN: 978-83-976374-1-2