VARSAVIANA

Zanurzeni w zabieganej codzienności mijamy je niemal nieświadomie. Warszawskie pałace. Stały element krajobrazu, budynki jak wiele innych. Dziś są siedzibami urzędów, muzeów czy uczelni. Obiektami użyteczności publicznej. Dziejowe burze i powojenna urawniłowka zmiotły nie tylko fizyczną tkankę miasta. Znikł barwny świat ich dawnych właścicieli - magnatów, hrabiów oraz znienawidzonej przez miniony system burżuazji. Wraz z arystokracją pałace opuściło nie tylko przebogate wyposażenie, ale przede wszystkim ożywiający je duch...Odeszły w niepamięć rodowe tradycje, obyczaje i uprzedzenia. Nikt już nie snuje przy kominku opowieści o dokonaniach i chwale przodków, koligacjach, mezaliansach i rodzinnych tragediach. Pozostała, często rekonstruowana, bezosobowa architektura. A przecież milczące dziś mury były świadkami wiekopomnych i chwalebnych wydarzeń. Porażających rodzinnych dramatów. Czynów głupich czy wręcz haniebnych. Romantycznych historii, które i dziś z niejednego oka wycisnęłyby łzę wzruszenia. Wystarczy zatrzymać się na chwilę i wsłuchać w opowieści starych murów...

/opis i zdjęcie ze strony wydawcy/

autor: Radosław Głowacki

wydawca: Skarpa Warszawska

oprawa twarda, 240 stron 

rok wydania: 2017

ISBN: 9788363842390

Wszyscy wiedzą, że istniała, ale reszta informacji jest dość zawiła i tajemnicza. Chodzi o legendarną Dzielnicę Północą, miasto w mieście, które było zamieszkiwane przez warszawiaków żydowskiego pochodzenia. W tej książce spróbujemy odsłonić tę tajemnicę: jak wyglądało w tym miejscu życie codziennie, jakie były sklepy, szkoły, urzędy. Gdzie chodziło się skraść dziewczynie pocałunek, gdzie się upijano, lano w mordę czy modlono.

/opis i zdjęcie ze strony wydawcy/

Autor: praca zbiorowa

Seria wydawnicza: Echa dawnej Warszawy

Rok wydania: 2019

Oprawa: twarda

Liczba stron: 256

Format: 17.0 x 25.0 cm

ISBN: 978-83-66195-02-8

Juliusz Nagórski (1877 - 1944), mieszkaniec warszawskiej Pragi-Północ, rówieśnik znanych architektów europejskich, jak le Corbusier, czy Erich Mendelsohn, w latach 1905 - 1910 studiował w Ecole des Beaux-Arts w Paryżu. Po powrocie do kraju rozpoczął karierę niezależnego architekta, a  także utalentowanego rysownika, malarza, rzeźbiarza i dekoratora.

Jego działalność zawodowa, oprócz tworzenia właściwej architektury, obejmuje również prace z zakresu urbanistyki - tzw. Potrójny Nowy Świat, regulację placu Marszałka Piłsudskiego oraz najważniejszy, niezrealizowany oczywiście, projekt - "Wystawa Światowa 1943".

Mimo tak bogatej twórczości i dorobku, jego postać o wielobarwnej osobowości pozostaje do dzisiaj mało znana i dość enigmatyczna, po części dlatego, że olbrzymim cieniem położyło na jego życiu i twórczości podejrzenie o zbyt ścisłe kontakty z Niemcami podczas wojny, a w okresie powojennym wręcz o kolaborację - poprzez jego udział w zaaranżowanej przez niemieckie władze okupacyjne przebudowie Pałacu Rady Ministrów.

Historia zwykłej warszawskiej rodziny z robotniczej Woli, spleciona ściśle z dramatycznymi dziejami miasta i kraju od lat30. do 50. XX wieku,tworzy fascynującą opowieść, żywą tkanką spraw ważnych na co dzień uzupełniając wielkie historyczne narracje.
Autorka to bystra i wrażliwa obserwatorka ludzi i zdarzeń, w sposób niezależny oceniająca rzeczywistość, którą przyszło jej oglądać z bliska, a która dla nas dziś – po tak wielu, tak dynamicznych przemianach społecznych, politycznych, gospodarczych i materialnych – wydaje się należeć do „świata, którego już nie ma, pozostawionego w odległym, minionym czasie, w którym tkwią nasze korzenie”.

/opis i zdjęcie ze strony wydawcy/

Co łączy cmentarny drewniak z kolumną Zygmunta? Dlaczego Francuzi wygnali z Warszawy Świętego Klemensa? Kto w czerniakowskim klasztorze pamięta Jackie Kennedy? Który kościół zbudowano za wygraną na loterii, a w którego murach produkowano... krajalnice do buraków? Autor, sięgając do archiwów, tekstów historycznych i dawnej prasy, przeprowadzając wywiady i wizje lokalne, udowadnia, że sacrum nie musi być nudne. Kościoły Warszawy – te ubogie i te pełne cennych artefaktów – przez wieki kształtowały oblicze miasta, oddziaływały na jego tożsamość, wiążąc się z losem miasta i jego mieszkańców. Piotr Otrębski wybrał obiekty spoza głównego kanonu, w większości świątynie mniej rozpoznawalne lub już nieistniejące. Ta książka jest próbą ocalenia pamięci o nich i ich jakże zmiennym otoczeniu.

autor: Piotr Otrębski

wydawca: Skarpa Warszawska

rok wydania: 2019

oprawa twarda, 304 strony 

ISBN: 9788366195370

Pałac Kultury i Nauki w Warszawie od 1955 roku jest najwyższym budynkiem w Polsce i jednym z pięciu najwyższych w Europie. Drapacz chmur był darem Stalina dla Warszawy. Rząd komunistyczny nie brał pod uwagę odmowy jego przyjęcia. Na skutek gorliwości miejscowych decydentów urósł ponad miarę i zmienił obraz Śródmieścia.

Olbrzymia budowla od początku podzieliła społeczeństwo na szczerych entuzjastów, pokornych potakiwaczy i tych, którzy pałac z całego serca znienawidzili. Cała Polska chciała go jednak zobaczyć i zwiedzić.

Bastion triumfującego komunizmu, świecka świątynia nauki i kultury, po nocy stalinizmu żył codziennym życiem, jak dawniej goszcząc tysiące pracujących w nim ludzi, zwiedzających muzea, targi i wystawy, oglądających sztuki teatralne, seanse kinowe czy koncerty, korzystających z lokali gastronomicznych, księgarni, biblioteki, basenu czy pracowni Pałacu Młodzieży. Organizowano dziesiątki imprez i wizyt z udziałem światowych sław.

Po 1989 r. nie brakowało głosów, aby ów swoisty pomnik stalinizmu zburzyć, pozbawić ozdób, przeszklić, obniżyć lub zasłonić wyższymi od niego wieżowcami. Trzeba było ponad dwudziestu lat, aby uszanować doniosłą dla polskiej nauki i kultury rolę gmachu, a także jego wartość materialną, ekonomiczną i... zabytkową, co zostało potwierdzone ? po burzliwych dyskusjach ? wpisem do rejestru zabytków. Do dziś jednak nie udało się przywrócić zwartej zabudowy miejskiej wokół Pałacu Kultury i Nauki.

Bogato ilustrowana książka ukazuje skomplikowane dzieje gmachu, a także jego otoczenia, przypominając szczegóły dawnych wydarzeń, opinii, mitów i anegdot.

/opis i zdjęcie ze strony wydawcy/

Autor: Jarosław Zieliński

Rok wydania: 2012

Oprawa: twarda

Liczba stron: 120

Format: 21.0x29.0cm

ISBN: 9788377291580

To już szósty ilustrowany atlas warszawskiej architektury nakładem Centrum Architektury. Premiera: lipiec 2020. PRA. Ilustrowany atlas architektury Pragi obejmuje obszar zagospodarowany najwcześniej po prawej stronie Wisły, czyli historyczną Pragę w granicach zamkniętych obwodnicą kolejową oraz leżący poza nią teren Kamionka. Przedstawia 60 budynków, założeń i detali architektonicznych, pomników i rzeźb znajdujących się na tym terenie. Każdemu obiektowi towarzyszy syntetyczna ilustracja i krótki opis w języku polskim i angielskim. Prezentacje architektury poprzedzone są dwujęzycznym wstępem z zarysem historii dzielnicy.

Wybór i tekst Maciej Czeredys, Ewa Ziajkowska

Wydawca Centrum Architektury

Rok wydania 2020

Format 130×200 mm

Oprawa twarda

ISBN978-83-957282-4-2

Praga i jej bazary to zbiorek opowiadań i anegdot warszawsko-praskich pisany w gwarze warszawskiej i praskiej z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku, przywracający niepowtarzalną już dzisiaj atmosferę Bazaru Różyckiego i Pragi, oddający nastrój panujący w Warszawie w pierwszych latach władzy ludowej. Opowiadania Autora - wesołe i ponure, trywialne i sentymentalne oraz pełne uczuciowego przywiązania do stolicy - są to po prostu "przed zapomnieniem uratowane w sercu dawne czasy", to, o czym wtedy Praga mówiła i z czego się śmiała. Starego Wiecha już nie ma, ale Stach Tomczak godnie kontynuuje jego styl przy opiewaniu warszawskiej Pragi.

autor: Stanislaus Tomczak 

wydawnictwo: Warszawska Firma Wydawnicza

rok wydania: 2020

oprawa miękka, 216 stron

ISBN: 978-83-80119-94-9

„Praga w starej fotografii” to wyjątkowy album, stworzony z myślą o wszystkich, którym bliska jest dawna fotografia Warszawy oraz jej praskiej dzielnicy. Album z serii stara fotografia tworzą w większości niepublikowane dotąd zdjęcia warszawskiej Pragi z lat siedemdziesiątych, przedstawiające sceny z życia mieszkańców, ze szczególnym uwzględnieniem Bazaru Różyckiego i Szmulek – legend samych w sobie.

Praga charakteryzowała się specyficzną odrębnością. Przemierzając kolejne ulice, czytelnik dostrzeże obrazy zrujnowanych przez wojnę domów, konne zaprzęgi, składy drewna na opał, mydlarnie pachnące naftą, nieco senne uliczki… Po drugiej wojnie światowej świat pędził ku normalności, dźwigano z ruin stolicę, budowano piękne osiedla mieszkaniowe, tymczasem Praga niczym żywy skansen pozostawała w letargicznym śnie. W szarą codzienność wciskały się odbite na płotach państwowo słuszne hasła w stylu „3 × TAK”, „Precz z mordercami Lumumby”, „Lenin wiecznie żywy” itp. … Oczywiście w niczym nie zmieniało to nastawienia mieszkańców do rzeczywistości, borykających się z trudami dnia wołającego dziecinnymi głosami: chcę jeść, ubrać się, uczyć, bawić… zagłuszającymi dość skutecznie odgórne wytyczne.

Autor niezwykłej urody fotografii, prażanin Jerzy Woropiński, zaprasza do wyjątkowej wędrówki po Pradze, będącej fascynującą, zamkniętą w kadrze, opowieścią ludzkich losów tamtych czasów i miejsca – od niemowlęctwa po starość.

Praga w starej fotografii

Autor: Jerzy Woropiński

Liczba stron: 112
Format: 205 x 275 mm
ISBN: 978-83-7576-245-7
Oprawa: twarda
Rok wydania: 2015

Książka "Stadion X: miejsce, którego nie było" jest w założeniu readerem - a więc wyborem tekstów, które tworzą wielowątkowy obraz tego "miasta w mieście" - ostatnich lat funkcjonowania Stadionu Dziesięciolecia i otaczającego go bazaru. Obszar przedstawiony jest m.in. z perspektywy historii Land-Artu, jako widowiskowa ruina, dziki las, królestwo tymczasowości i tanich zakupów, miejsce pracy archeologów i botaników, miasteczko wietnamskie, zjawisko akustyczne, perła architektury czy źródło legend miejskich. Reader dokumentuje także projekty performatywne Podróż do Azji - spacer akustyczny po Stadionie X-lecia oraz Finisaż Stadionu X-lecia stwarzając im kontekst teoretyczny.

Połączenie socjalistycznego mauzoleum, azteckiej świątyni i systemu bunkrów z siecią ogródków, drzewek owocowych i niezliczonych straganów - oto jeden z możliwych obrazów zrujnowanego Stadionu Dziesięciolecia i otaczającego go bazaru Jarmarku Europa. Stadion wybudowano w 1955 roku z gruzów miasta po II Wojnie Światowej. Przez czterdzieści lat miał służyć dobremu imieniu komunizmu. W połowie lat osiemdziesiątych obiekt przestał ostatecznie pełnić funkcje sportowe. Popadł w ruinę. Na początku lat dziewięćdziesiątych "ożywili" go międzynarodowi kupcy, pionierzy kapitalizmu, którzy ustawili na koronie Stadionu łóżka polowe z towarem. Po dwudziestu latach fantomowej obecności w środku miasta to miejsce znika z mapy Warszawy. Panowały tam inne prawa, inny klimat, inna strefa czasowa, waluta i język: sklepy otwierane były o trzeciej w nocy, a zamykane w południe, tłum mówił azjatyckimi językami, boisko porastała dzika roślinność, a trybuny przetrząsali archeolodzy w poszukiwaniu śladów średniowiecznej Warszawy.

Reader adresowany jest do użytkowników miasta, dla których Stadion Dziesięciolecia stanie się z czasem odległą planetą, a książka ta, dzięki pasjonującym i głębokim esejom zaproszonych autorów oraz dokumentacji fotograficznej, zyska być może status nierealnej opowieści o miejscu, którego przecież nigdy nie było.

opis i zdjęcie ze strony wydawcy

redakcja: Joanna Warsza

oprawa miękka, 127 stron

ISBN: 978-83-925107-5-8

Warszawa. Ocalić od zapomnienia to międzypokoleniowe połączenie sił: wybrane ze zbioru ok. 100 tysięcy fotografii ojca kadry uzupełnione są opowieściami o odradzającej się Warszawie napisanymi przez syna. Leopold Pytko z ogromnym zapałem i niebywałą konsekwencją fotografował Warszawę już od połowy lat czterdziestych XX wieku. Dokumentował odradzające i przeobrażające się miasto, aby ocalić od zapomnienia nie tylko jego dawny wygląd, lecz także ducha. Dlatego na jego zdjęciach widać zarówno ulice, architekturę, jak i ludzi. Utrwalone przez niego kadry pokazują zmiany, jakie przeszło miasto i jego mieszkańcy. Tę fotograficzną pasję kontynuuje syn Leopolda – Jerzy Pytko, który jest także przewodnikiem miejskim. Przez lata w swoich felietonach przybliżał czytelnikom „Życia Warszawy” historię stolicy. Jerzy Pytko (ur. 1951) – fotograf, dziennikarz, przewodnik warszawski, autor kilku indywidualnych wystaw fotograficznych, rozmiłowany w historii i architekturze stolicy, systematycznie porządkuje i powiększa rodzinne archiwum zdjęć.

/opis i zdjęcia ze strony wydawcy/

Autor: Jerzy Pytko, Leopold J. Pytko

Wydawnictwo: Skarpa Warszawska

Rok wydania: 2019

Oprawa: twarda

Liczba stron: 256

Format: 17.0 x 24.5 cm

Numer ISBN: 978-83-66195-22-6

Relacje zawarte w tomie dotyczą okresu od września 1939 do lipca 1944 r. Jego motywem przewodnim pozostaje temat egzekucji, które Niemcy przeprowadzali w Warszawie i okolicach przez cały okres okupacji. Niektóre z nich pełniły rolę wyroków śmierci wykonywanych za rozmaite „przestępstwa”, od działalności w konspiracji, aż po udział w tajnych kompletach. Inne służyły eksterminacji polskiej inteligencji, miały charakter odwetowy lub były dziełem zbrodniczego kaprysu okupantów. Tajne i publiczne, masowe lub indywidualne, przez rozstrzelanie czy powieszenie – egzekucje należały do codzienności okupowanej Warszawy, czego dowodzą zawarte w tomie świadectwa.

opis i zdjęcie ze strony wydawcy

autor: praca zbiorowa

wydawca: Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego

oprawa miękka, 272 strony

ISBN: 978-83-948133-0-7

Tom stanowi wybór relacji naocznych świadków zbrodni dokonanej przez Niemców na ludności Woli w pierwszych dniach Powstania Warszawskiego. Zginęło wtedy, według różnych szacunków, między 25 a 60 tys. osób, w tym tysiące dzieci, kobiet i osób starszych. W książce znajdziemy zarówno opowieści tych, którzy „przeżyli własną śmierć”, odnosząc rany w masowych egzekucjach, jak i bezsilnie obserwujących zabijanie innych ludzi, nierzadko swoich najbliższych. Uzupełnienie stanowią relacje świadków zacierania przez Niemców śladów tej zbrodni.

opis i zdjęcie ze strony wydawcy

autor: praca zbiorowa

wydawca: Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego

oprawa miękka, 284 strony

ISBN: 978-83-948133-0-7

Historia Warszawy to nie tylko historia ludzi. Mieszka w niej kilka tysięcy gatunków zwierząt, które dla nas pracują, dotrzymują nam towarzystwa i dostarczają rozrywki, są źródłem pokarmu i surowców oraz pozostają niezbędnym czynnikiem ekologicznej równowagi miasta. Są wśród nich towarzysze, do których się przywiązujemy, i o których dbamy, stworzenia postrzegane jako neutralni lub groźni przedstawiciele świata natury bądź budzące zaciekawienie okazy. Złożony charakter relacji ludzko-zwierzęcych w Warszawie jest głównym tematem wystawy. Chcemy też pokazać wieloraką obecność zwierząt w historii miasta, podkreślić, że z biegiem lat zmieniał się ich status i że ta ewolucja nie jest zakończona. 

Tom XIV Dzieł gromadzi bardzo różne materiały z lat 1908, 1913–1939. Dzieli się na dwa woluminy. 

Niniejsza - pierwsza część zawiera teksty publikowane w czasopismach (polskich, żydowskich, hebrajskich) i w drukach zwartych. Są to artykuły własne Korczaka oraz wywiady z nim, relacje z odczytów, współ-podpisane odezwy. Umieszczono tu także wypowiedzi dokumentujące działalność w obu Korczakowskich placówkach wychowawczych: 
1. w Domu Sierot – okolicznościowe wystąpienie na otwarcie placówki, teksty z dorocznych sprawozdań Towarzystwa „Pomoc dla Sierot” i trzy teksty z prasy; 
2. w Naszym Domu, gdzie znajdują się m.in. wstępy do prac innych autorów.

Tom XIV Dzieł gromadzi bardzo różne materiały z lat 1908, 1913–1939. Dzieli się na dwa woluminy. 

Część druga, mieści różnorodne inedita. 
Są wśród nich różne zachowane teksty z życia Domu Sierot – artykuły z gazetki dla bursistów, zapisy na użytek dzieci i wychowawców. Następnie kilka ocalałych okruchów z warsztatu pisarskiego (rękopisów, maszynopisów), w tym odnaleziony niedawno fragment polskiego oryginału utworu Dzieci Biblii:Mojżesz. Ponadto zwarty blok listów. Dodatek na końcu tomu zawiera teksty zrekonstruowane, a także niepewnego autorstwa (z noty Bożeny Wojnowskiej).

Tom XI Dzieł Janusza Korczaka, wolumen 3.

Jest to trzecia część 11. tomu edycji Dzieł Janusza Korczaka, wydanego we współpracy z Międzynarodowym Stowarzyszeniem im. Janusza Korczaka.

Komitet redakcyjny: Hanna Kirchner

Aleksander Lewin (przewodniczący)

Stefan Wołoszyn, Marta Ciesielska (sekretarz)

Warszawa 2007

Ilość stron: 397

Oprawa: miękka

ISBN: 978-83-89348-80-7

Rocznik Warszawski jest ostatnim numerem Rocznika Warszawskiego zawierającego m.in. artykuły, recenzje, rozprawy, opisy wystaw:

• Janusz Grabowski: XV-wieczne przywileje dla Nowej Warszawy. Ze studiów nad ustrojem i organizacją miasta extra muros w okresie książęcym.
• Maria Sierocka-Pośpiech: "Elekcja i bankiet". Wybory władz Starej Warszawy w świetle zapisów rachunków miejskich z 1. połowy XVII wieku.
• Maria Cubrzyńska-Leonarczyk: Z dziejów kultu św. Onufrego w Warszawie XVIII - XIX wieku.
• Elżbieta Mazur: Zakłady wodolecznicze w Warszawie w XIX wieku.
• Agnieszka Dąbrowska: Moda damska w warszawskiej prasie w latach 1860 - 1914.
• Małgorzata Domińczyk: Pałac Kazimierza Karasia.
• Ryszard Mączyński: Z działalności architekta Stanisława Zawadzkiego - pałac Wielopolskich w Warszawie.
• Hubert Kowalski: Dom Grodzickiego przy Trakcie Królewskim. Wystój rzeźbiarski.
• Michał Laszczkowski: Dom Korporacji Akademickiej "Welecja" w Warszawie - Pani Chocimska.
• Włodzimierz Pela: Archeologia na Krakowskim Przedmieściu, cz. II.

• Praca zbiorowa - Wawer i jego osiedla. Biblioteka Wawerska nr 3, Warszawa, 2008.
• Marian Skwara - Historia Pruszkowa w zarysie, t. 1 - Dzieje Żbikowa, Pruszkowa i okolic do 1918 roku, Pruszków 2005; t. 2 - Pruszkowskie międzywojnie, Pruszków 2006; t. 3 - Okupacja hitlerowska, Pruszków 2008. Marian Skwara - Pruszkowscy Żydzi. Sześć dekad zamkniętych zagładą, Pruszków 2007. (Marek Piotr Deszczyński)

• Księstwo Warszawskie 1807 - 1815. Próba odbudowy państwowości polskiej. Archiwum główne Akt Dawnych, 15 - 31 października 2008. (Dorota Lewandowska)