VARSAVIANA

Ruiny nie muszą być oznaką tylko zniszczenia, a gruz może stać się cennym materiałem. Kiedy Władysław Broniewski podziwiał odbudowę stolicy w wierszu Warszawa zgruzowstała, obserwował właśnie ten proces. Dzięki wysiłkowi tysięcy ludzi, zwierząt i pracy maszyn z bezkresnych powojennych rumowisk odradzało się nowe miasto.    

Książka pod redakcją Adama Przywary jest pierwszym w Polsce opracowaniem materialności ruin w architekturze. Autorki i autorzy prowadzą nas przez gruzowiska przedwojennej oraz powojennej Warszawy aż po place budowy dzisiejszej Europy w dobie kryzysu klimatycznego. Pokazują, że odzyskiwanie, oczyszczanie i przetwarzanie zrujnowanych budynków ma zaskakujące, historyczne korzenie. W tym ujęciu gruzy są nie tylko śladami przeszłości, lecz także istotnym budulcem przyszłości.  

Najlepszy magazyn o miastach powraca!

Najlepszy magazyn o miastach powraca!

Redaktorka naczelna: Marta Żakowska

Format: 201 x 320 mm

Liczba stron: 107

Oprawa miękka

ISSN: 2299-6745

Fotorewolwer, aparat Konrada Brandla (1838-1920), w rękach swojego konstruktora okazał się narzędziem doskonałym do pochwycenia realiów i atmosfery nowoczesnego miasta, Warszawy końca XIX stulecia.  

Momentalne zdjęcia Brandla wyznaczają początek fotografii znanej nam wszystkim. Nie profesjonalnej, upozowanej i wyretuszowanej, ale zwyczajnej, utrwalającej nie tylko zdarzenia doniosłe, ale także powszednie, często przypadkowe; pokazującej ludzi zajętych codziennością, często nieświadomych, że ktoś im się przygląda. 

Celina Osiecka od ponad pięćdziesięciu lat prowadzi zakład fotograficzny na warszawskiej Saskiej Kępie. Witryna na rogu ulic Francuskiej i Zwycięzców jest doskonale znana mieszkańcom dzielnicy. To jeden z ostatnich stołecznych zakładów, w którym można zamówić zdjęcia wykonane tradycyjną techniką analogową. Czarno-białe portrety przypominają o magii dawnej fotografii – dźwięku migawki, atmosferze skupienia towarzyszącej pozowaniu do zdjęć, materialności negatywów i papieru fotograficznego, zapachu odczynników. Celina Osiecka w rozmowie z Antoniną Gugałą opowiada o zakładzie oraz przybliża tradycyjne techniki wykonywania, wywoływania i retuszowania zdjęć. Dzięki temu możemy odkryć cenny fragment historii warszawskiej fotografii rzemieślniczej, a towarzyszące rozmowie hasła pokazują ją w szerszym kontekście. 

Odwrócenie zwyczajowego porządku opowiadania historii pomaga autorowi wymknąć się tradycyjnej narracji i roli wszystkowiedzącego dziejopisa. Przeszłość nie istnieje –przypomina nam Błażej Brzostek. – Istnieją tylko jej ślady, które oglądamy w czasie teraźniejszym. Istnieje opowieść tworzona przez rodziców, historyków, polityków i duchownych dla edukacji, emocji, umocnienia w wierze.

Licząca niemal 800 stron książka składa się z 65 rozdziałów opatrzonych datami, od 2021 do 1339. Na drodze od dziś „do początku”, Brzostek nie odmierza równo kroków. Wybiera swobodnie lata, przy których się zatrzymuje. Rozpoczyna od obrazu Warszawy z lat 20. XXI wieku, cofa się do transformacji lat 90. XX wieku, zanurza w PRL, okres wojny, niepodległości, potem zaboru, zagląda do czasów nowożytnych, aby na końcu dotrzeć do średniowiecznych początków miasta.

Na 74. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego przygotowaliśmy książkę zbierającą relacje mieszkańców Śródmieścia z ’44. Przejmujące historie, opowiadające o heroizmie miasta i jego ofierze, pozwolą dotknąć niezwykłej historii miasta.

Powstanie 1944 roku odcisnęło nieodwracalne piętno na Śródmieściu Warszawy. Porównując przed- i powojenne fotografie centrum stolicy Polski, mamy często wrażenie oglądania ulic dwóch różnych miast. To właśnie na różnych przykładach działań okupanta w Śródmieściu możemy zrozumieć jego stosunek zarówno do polskiej ludności cywilnej, jak i do samych powstańców. Na terenie dzielnicy – na największą skalę w Ogrodzie Jordanowskim i ruinach Głównego Inspektoratu Sił Zbrojnych – doszło do masowej eksterminacji cywilów, początkowo przeprowadzanej bez względu na wiek i płeć.

opis i zdjęcie ze strony wydawcy

autor: praca zbiorowa

wydawca: Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego

oprawa miękka, 264 stron

ISBN: 978-83-951268-0-2

Pracownie, warsztaty, pawilony. Uczniowie, czeladnicy, mistrzowie. Prywaciarze, chałupnicy, rękodzielnicy. Autorka Zręcznych chodzi ulicami rzemieślniczej Warszawy. Rejestruje nieobecność przedwojennych żydowskich warsztatów. Bada losy powojennej „prywatnej inicjatywy”. Opisuje załamanie branży po 1989 roku. Szuka pracowni, które przetrwały transformację i mają się coraz lepiej. Odwiedza nowych rzemieślników.

Zręczni to zapis osobistych rozmów autorki z warszawskimi rzemieślnikami i mapa spacerów szlakiem ich pracowni i warsztatów. Historia warszawskiej sceny rzemieślniczej i wciągający reportaż.

„Nieba i ziemi nie widać”. Warszawiacy o wrześniu 1939 - książka towarzysząca wystawie czasowej pod tym samym tytułem, pod redakcją Anny Wrońskiej.

Publikacja zawiera dziewiętnaście wybranych relacji które w przejmujący sposób oddają realia i atmosferę tamtych dni. Wspomnienia zostały nadesłane w 1948 roku na konkurs Pamiętnik warszawiaka trafiają po raz pierwszy do czytelników.

Książka dostała wyróżnienie w kategorii "Najciekawsze wydawnictwa muzealne" w XIV konkursie "Mazowieckie zdarzenia muzealne - Wierzba"

Od redakcji:

"Świadkowie wspominają: koniec lata  tego roku był piękny. Motyw słonecznej pogody, spokojnego nieba, urodzaju, pojawia się w niemal wszystkich relacjach  z września 1939 roku jak przebłysk utraconej normalności. Bo trzy tygodnie później - jak napisał Stanisław Ostrowski - nieba i ziemi nie widać. Słowa opisujące konkretną chwilę i wrażenia człowieka przedzierającego się przez bombardowane miasto zarazem oddają  stan, w jakim znaleźli się mieszkańcy Warszawy, których świat w krótkim czasie rozsypał się w pył, przesłaniający wszelki widok."

Ekspozycja była prezentowana w dniach 13 września 2019 roku - 5 stycznia 2020 roku.

Niniejsza antologia zawiera pierwszy tak obszerny, ilustrowany i opracowany wybór legend warszawskich. Wśród 61 tekstów znalazły się zarówno opowieści spisywane w XIX wieku przez historyka Walerego Przyborowskiego praz folklorystów Kazimierza Władysława Wójcickiego i Romana Zamorskiego, jak i dwudziestowieczne opracowania literackie legend, autorstwa m.in. Edmunda Jezierskiego, Artura Oppmana, Ewy Szelburg-Zarembiny, Hanny Januszewskiej, Marii Krüger, Wandy Chotomskiej, Zdzisława Nowaka, a także teksty powstałe już w XXI wieku, w większości wcześniej niepublikowane. Jako zbiór w sposób komplementarny opisują one legendarne dzieje Warszawy. 

„Rzeczy dzieją się w Warszawie” to trzecia książka z warszawskimi opowiadaniami wydana przez Muzeum Warszawy. Do współpracy przy tegorocznym projekcie zaprosiliśmy, jak w poprzednich latach, znakomitych autorów, którym powierzyliśmy napisanie szesnastu tekstów literackich inspirowanych zbiorami Muzeum.

Hasłem tegorocznego tomu opowiadań są NOWE LEGENDY MIEJSKIE.

Współczesne wydania legend zwykle kierowane są do dzieci, jednak pierwowzory tych tekstów – opowieści – były przekazywane przez dorosłych i dla dorosłych, jako składnik potocznej wiedzy o rzeczywistości. Taki jest też nasz pomysł. Zaproszeni pisarze stworzyli alternatywne, fantastyczne, literackie historie na temat naszego miasta, jego dzielnic, konkretnych miejsc i postaci historycznych, bohaterów lokalnej wyobraźni i tych wyobrażonych na kartach książki „Rzeczy dzieją się w Warszawie”.

Szata graficzna książki to dzieło dwojga artystów. Kuba Sowiński zaprojektował najprostszą, skrajnie minimalistyczną, „szwajcarską” w wyrazie książkę, a następnie zaprosił do współpracy ilustratorkę Aleksandrę Cieślak, która ten szlachetny, ascetyczny projekt „zepsuła” szalonymi rysunkami, jakie mogą powstać w wyobraźni znudzonego na szkolnej lekcji nastolatka. Pokryte ilustracjami okładki książki zostały zaprojektowane i wydrukowane przy wykorzystaniu specjalnego algorytmu tak, że w całym nakładzie nie ma dwóch takich samych.

Szkoła na Wiejskiej jest pracą zbiorową zawierającą wspomnienia nauczycieli i wychowanek znanego gimnazjum i liceum żeńskiego Jadwigi Kowalczykówny i Jadwigi Jaworkówny istniejącego w latach 1903-1944. Szkoła przestał istnieć wraz z targiczną śmiercią (rozstrzelane przez niemieckich żołnierzy) założycielek. W esejach i wspomnieniach zebranych w książce utrwalone zostało czterdzieści lat działalności tej tak ważnej dla szkolnictwa warszawskiego placówki, która miała ważki wkład do rozwoju postępowej myśli pedagogicznej pierwszej połowy XX wieku.

„63 dni życia i walki” to wyjątkowa publikacja poświęcona bohaterom walki o Polskę, o życie…

W 70. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego oddajemy w ręce czytelników album, stworzony we współpracy z Muzeum Powstania Warszawskiego, zawierający cenne, rzadko publikowane fotografie z tego okresu.

Ten niezwykły reportaż przywołuje kolejne dni walki o wolność: radość towarzyszącą wybuchowi powstania, przytłumioną trudnościami codziennej egzystencji, heroiczną walkę powstańców na barykadach, sanitariuszek w szpitalach polowych i na gruzach zburzonego miasta. To także obraz codziennego życia wypełnionego tęsknotą za normalnością, której namiastkę mieszkańcy Warszawy mogli odnaleźć w nielicznych, ale nadal funkcjonujących kawiarniach, teatrzykach, przy muzyce płynącej z radia czy podczas lektury codziennej prasy. W obliczu wszechobecnej śmierci czytelnik dostrzeże również radość zaślubin i przyjacielskich spotkań – radość z kolejnego dnia życia.

Fotografie pokazują także ogrom nadziei i niezwykłą odwagę młodych bohaterów z batalionów: „Zośka”, „Pięść”, „Gustaw”, „Dzik”, Golski”, „Harnaś”, „Kiliński”, „Ruczaj”, „Sokół” i wielu innych bezimiennych herosów tamtego czasu.

W klimat powstańczej Warszawy wprowadza czytelników dr hab. Andrzej Krzysztof Kunert, sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

/opis ze strony wydawcy/

autorzy: Jan Łoziński  (wyb. foto. i podpisy) | Andrzej Krzysztof Kunert  (posłowie) | Andrzej Barecki  (proj. graf.)

wydawca: Bosz

rok wydania: 2014

oprawa twarda, 248 stron, format: 240 x 330 mm

ISBN: 978-83-7576-227-3

Lata I wojny światowej to dla Warszawy czas zmian, które zaowocowały po odzyskaniu niepodległości. Nie tylko dramatyczne wydarzenia wojenne, lecz także przemiany polityczne, administracyjne i społeczne całkowicie zmieniły życie miasta. Na początku wojny było jednym z wielu gubernialnych ośrodków wielkiego imperium rosyjskiego, na końcu – stolicą niepodległego, odrodzonego państwa polskiego. Stało się to dzięki ogromnemu społecznemu zaangażowaniu mieszkańców pochodzących z różnych środowisk, o różnych poglądach i często odmiennym wyobrażeniu o politycznej przyszłości państwa. W 1918 roku Warszawa jako stolica miała przygotowane struktury administracyjne, kilkanaście tysięcy wyszkolonych urzędników i znacznie zwiększone terytorium.

Publikacja towarzysząca wystawie czasowej Odzyskana stołeczność. Warszawa 1915–1918 zawiera szkic historyczny, wybór obiektów z lat I wojny światowej ze zbiorów Muzeum Warszawy oraz teksty omawiające zagadnienia nawiązujące do tematu ekspozycji. Rozszerzają one wiedzę o postawach społecznych i politycznych, życiu kulturalnym w pierwszych latach odzyskanej stołeczności oraz popularyzują wybrane kolekcje Muzeum Warszawy.

Czemu Warszawa zawdzięcza swój rozwój? Kim są i byli jej mieszkańcy? Jak żyli i żyją? Gdzie jest centrum miasta, a gdzie jego granice? I najważniejsze – czy da się na to wszystko odpowiedzieć przy pomocy abstrakcyjnego języka matematyki? Dane warszawskie to nowa publikacja Muzeum Warszawy, która opowiada o losach stolicy przy pomocy wykresów, map i przedstawień graficznych.

„Dane warszawskie” zachowują nienarracyjny, analogowy charakter wystawy głównej, dając jednocześnie możliwość spojrzenia na miasto z innej perspektywy. Na bazie przemyślanego doboru formy, koloru i liternictwa powstał wyrazisty, czytelny język wizualny, który pokazuje dane w sposób angażujący i intuicyjny. Przedstawia trudne do zaobserwowania zależności między informacjami i ułatwiają samodzielne analizowanie danych. – mówi Anna Światłowska, autorka projektu graficznego.

Publikacja towarzyszy wystawie „Dane warszawskie”, stanowiącej część wystawy głównej Muzeum Warszawy „Rzeczy warszawskie”.

Zawiera wstęp głównego kuratora, dr. Jarosława Trybusia, esej naukowy dr. Magdaleny Wróblewskiej o roli rzeczy w muzeach i ich mikrohistorii składających się na historię miasta, oraz teksty, w których kuratorzy wyjaśniają koncepcje poszczególnych gabinetów i opowiadają historie wybranych rzeczy.

Kostka cukru pozostała po skazańcu w celi X Pawilonu warszawskiej Cytadeli, przechowana przez rodzinę jak relikwia, potrzaskane butle z królewskiej apteki, którym ogień pożarów nadał tęczujący połysk antycznych szkieł, okazałe srebrne zastawy z zamożnych warszawskich domów, płócienny identyfikator, jaki matka wyhaftowała dziecku w czasie oblężenia Warszawy, utrwalane przez artystów widoki miasta pięknego i niepięknego, zrujnowanego i dumnie upamiętniającego swoją odbudowę – setki przedmiotów, z których każdy niesie w sobie część historii Warszawy. Wielkiej Historii, ale też niezliczonych wciąż żywych mikrohistorii: prywatnych, rodzinnych, przekazywanych we wspomnieniach i opowieściach. Dopiero razem splecione, tworzą one wielowarstwową, gęstą, zasupłaną historyczną tkankę miasta.

Rzeczy warszawskie ‒ niezapomniane, jak słynne zdjęcie autorstwa powstańczego fotografa, ukazujące wybuch pocisku na gmachu Prudentialu 28 sierpnia 1944 roku, i całkowicie zapomniane, jak szydełka do zaciągania kobiecych gorsetów. Nie ofiarowują nam jednej opowieści o dziejach miasta. Odwołują się do emocji, pamięci, wyobraźni, które zdolny jest pobudzić czasem pozornie błahy okruch przeszłości. W ten sposób każdy może zbudowaćwłasną historię niezwykłego miasta, jakim jest Warszawa. I poczuć się częścią tej historii.

prof. dr hab. Maria Poprzęcka – z noty okładkowej

"Focusing on things themselves and on their own biographies is far from easy. It may also - similarly to this book - appear baffling. Objects from the past, unharnessed for the purpose of being actors in (someone else's) history, often seem lost. Left behind by our predecessors and ancestors, they have been gathered in the museum, detached from their original environment, owner and makers, from the wallls, sideboard shelves and closets' recesses. We might as well attempt to reconstruct their old life - lay museum tables with silverware and adorn them with (artificial) fruit, place wax figures of people holding old-time tools whose function is difficult to decipher. what a lifeless theatre that would be! Instead we have deceided that it is wotrh giving things a space which will allow visitors to concentrate solely on them and ask questions about what they really are in teh museum - stored, amintained, exhibited and, above all, treasured. What was their role, why such a form was chosen for them? What historic events did they participate in? Whom did they assist in what circimstances? What historic processes they might have influenced? Whose plans did they facilitate or perhaps impede? The histories of things reveal a multi-threaded history of the city."

Jarosław Trybuś

Chief Curator of the Core Exhibition 

Publikacja przedstawia 20 wybranych, kluczowych obiektów z wystawy, które stały się inspiracją dla cenionych warszawskich pisarzy, urodzonych w latach 70. i 80.: Justyny Bargielskiej, Sylwii Chutnik, Jacka Dehnela, Mikołaja Łozińskiego i Macieja Sieńczyka.

Na potrzeby publikacji powstało 20 oryginalnych i nieoczywistych opowieści związanych z Warszawą, w których autorzy odwołują się do historii, opisują rzeczywistość przeżywaną przez młodych ludzi tu i teraz, a niekiedy kreują w pełni fikcyjne światy. Istotną częścią publikacji są przykuwające uwagę, współczesne w wyrazie zdjęcia rzeczy warszawskich, autorstwa jednego z najwybitniejszych fotografów młodego pokolenia, Jacka Kołodziejskiego, które zostały umieszczone na perforowanych stronach, dzięki czemu wybrane obrazy można wyrywać niczym ulubione strony z kolorowego magazynu. Towarzyszą im wyrazista grafika i rysunki autorstwa Dominika Cymera, ilustratora i twórcy edukacyjnych kampanii internetowych.

Mapa Legend Warszawskich - Stare i Nowe Miasto

Wybierz się na spacer śladami Syreny, Bazyliszka i wielu innych postaci z legend warszawskich!

Mapa legend warszawskich, obejmująca Stare i Nowe miasto. Powiązana z książką "Legendy Warszawskie. Antologia", ale może być też traktowana oddzielnie. Zawiera opisy zachowanych i niezachowanych miejsc związanych z legendami warszawskim ujętymi w Antologii.